Brandy

Czym jest brandy?

Brandy jest wytrawną wódką powstającą w procesie destylacji wina. Oznacza to, że w końcowym produkcie zawarta jest spora część związków aromatycznych – tak zwanych kongenerów – odpowiadających za wyjątkowy charakter wina, ale przede wszystkim wyższa jest zawartość alkoholu. Cechą charakterystyczną wielu spośród najwyżej cenionych brandy jest długi i ściśle regulowany proces dojrzewania. Jego cel jest taki sam, jak w przypadku leżakowania win – w czasie dojrzewania brandy zmienia kolor i smak, przejmując pewne nuty z drewna, a tracąc niektóre delikatnie, niekoniecznie pożądane aromaty.

Jakie są rodzaje brandy?

Brandy powstaje w drodze destylacji wina, więc właśnie według materiału pierwotnego dzieli się te trunki. Duże grupy są trzy: to brandy gronowe, brandy z wytłoków i brandy owocowe.

• Brandy gronowe powstaje poprzez destylację klasycznego wina gronowego. W tej grupie znajduje się wiele klasycznych trunków pochodzących z krajów znanych z produkcji win, między innymi Francji, Włoch czy Grecji, ale także Mołdawii, Bułgarii czy Gruzji. Są one często przedstawiane jako swoisty punkt odniesienia dla innych gatunków brandy.
• Brandy z wytłoków może w smaku przypominać trunki gronowe, ale ze względu na to, że powstaje w nieco inny sposób, jest wyróżniane jako odrębna kategoria i przez purystów często tego rodzaju napoje alkoholowe są oceniane nieco niżej, jakkolwiek doświadczenie podpowiada, że podniebienia chętnie bliżej zaznajomią się i z tym gatunkiem.
• Brandy owocowe powstaje z win owocowych. O ile w przypadku nowoczesnych trunków stosuje się konkretne oznaczenia w nazwie, na przykład określając brandy z wina wiśniowego jako cherry brandy, o tyle cała masa trunków tego typu – na czele ze śliwowicą – określana jest właśnie nazwami zwyczajowymi. Choć często w smaku są dość dalekie od win gronowych, to jednak bywają naprawdę znakomite na swoich własnych prawach.

Koniecznie trzeba wspomnieć, że brany – szczególnie brany gronowe – oznacza się też odpowiednimi symbolami w zależności od czasu dojrzewania. Najmłodsza jest brandy AC, która leżakuje 2 lata w drewnianych beczkach, VS 3 lata, VSOP minimum 5 lat w drewnianych beczkach, a XO leżakuje przynajmniej 6 lat. Dodatkowa kategoria brandy Hors D’age obejmuje trunki, które leżakują dłużej – często od 10 lat w górę.

Jak podawać brandy?

Brandy, szczególnie gronowa, jest uznawana za trunek degustacyjny, w związku z czym podaje się ją w formie czystej. Do brandy należy dobrać kieliszki zwane tulipanami – lekko pękate, osadzone na krótkiej nóżce. Zdecydowaną większość brandy podaje się w temperaturze pokojowej, aczkolwiek pojawiają się tutaj pewne delikatne różnice dotyczące tego, czy dany trunek należy schłodzić na przykład o dwa stopnie. Są to jednak różnice niewielkie, które na co dzień nie powinny nikomu zaprzątać głowy, choć podając w ten sposób najstarsze i najdroższe brandy należy się przejąć takimi zaleceniami choćby dla zachowania decorum.

Brandy jest też składnikiem wielu dopracowanych drinków. Tutaj można połączyć brandy z wermutem, ginem lub rumem, ale kluczową rolę będą odgrywały soki, przede wszystkim z owoców egzotycznych od pomarańczy, przez granat aż po liczi. Tego rodzaju połączenia buduje się oczywiście zawsze z uwzględnieniem charakteru podstawowego trunku. Do drinków wybiera się zwykle brandy młodsze.

Do jakich dań pasuje brandy?

Brandy, jeśli pojawia się w towarzystwie konkretnych dań, to raczej jako digestif, czyli po posiłku. To oznacza, że będzie blisko dań cięższych, mięsnych i wytrawnych. W formie trunku degustacyjnego zdecydowanie najlepiej komponuje się na przykład z gorzką czekoladą i pomarańczą, aczkolwiek te zasady dotyczą brandy gronowych, a w mniejszym stopniu owocowych.

Klasycznym połączeniem będzie też brandy z kawą, a dobrą jakościowo brandy można wykorzystać do flambirowania lub podać w formie surowej z lodami lub wzbogacić nią niektóre ciasta – szczególnie te, które w oryginalnym przepisie zawierają dodatek rumu. Brandy pozostaje jednak w przeważającej części trunkiem degustacyjnym i do wznoszenia toastów i wielu miłośników uważa, że to jest najlepsza forma podania tego typu trunków.

Czy brandy jest dobre na prezent?

O ile dobrą brandy można kupić w całkiem przyjemnych cenach, o tyle spora część zwłaszcza dłużej leżakujących trunków osiąga naprawdę wysokie ceny, co sprawia, że raczej nie pija się ich na co dzień. Tym samym łatwo jest stworzyć wokół brandy atmosferę prestiżu i pewnej elitarności, a to oznacza, że trunki z tej grupy będą znakomite na prezent przy ważnej okazji.

Niekoniecznie nawet wręcza się je na urodziny, ale poważniejsze jubileusze prywatne czy zawodowe to dobra okazja, aby wznieść toast starszą, lepszą brandy. Warto jednak mieć też w pamięci tańsze, lokalne i dość specyficzne brandy owocowe – by po raz kolejny przywołać śliwowicę. Takie trunki mogą być ciekawym prezentem również przy mniejszej okazji dla kogoś, kto lubi nietypowe smaki.

Cena brandy

Jedną z najbardziej znanych brandy jest Ararat – jego butelka kosztuje poniżej 100 złotych, a nie jest to wcale najtańszy z dostępnych trunków w tej rodzinie. Na drugim biegunie znajdują się takie brandy, jak na przykład Casajuana – tu za butelkę trzeba zapłacić mniej więcej trzy i pół tysiąca złotych. Wiek, pochodzenie i charakter będą miały kluczowe znaczenie. Żeby zasmakować w bardzo przyzwoitej brandy, wcale nie trzeba wydawać wieluset złotych, często tańsze trunki też zadowolą nawet bardziej wybredne podniebienia.

Można też poszukać lokalnych brandy owocowych, które zwykle są jeszcze tańsze niż bardziej znane brandy gronowe.