Grappa

Czym jest grappa?

Grappa to włoski wysokoprocentowy trunek – minimum 37,5% zawartości alkoholu. Destylat powstaje z przefermentowanych wytłoków i pestek winogron, jest więc w pewnym sensie najpiękniejszym owocem przetwarzania odpadu po produkcji wina – nie brakuje i takich, którzy twierdzą, że to grappa, a nie wino, jest najsmaczniejszym efektem przerobu winogron. O ile tutaj zdania są podzielone, o tyle pewne regulacje wprowadzają unijne przepisy, które odróżniają grappę od technicznie dość podobnych trunków z innych miejsc na świecie. O ile bowiem grappa powstaje tylko we Włoszech, to podobny destylat produkuje się też w Kalifornii, Francji (jako marc), Portugalii (bagaceira) oraz Hiszpanii (aguardiente).

Cechą charakterystyczną tego trunku jest wyczuwalna wysoka zawartość garbników, które sprawiają, że dobra grappa, nawet jeśli bardzo owocowa i aromatyczna, to zawsze pozostaje dość cierpka w tle.

Jakie są rodzaje grappy?

O ile definicja grappy – przynajmniej na gruncie europejskich przepisów – jest w miarę jasna, to już podział pozostaje w dużej mierze uznaniowy. Najprostszym do wprowadzenia był podział na grappy starzone i młode.

Grappa młoda wyróżnia się bardziej orzeźwiającym smakiem i zawsze jest krystalicznie przejrzysta. Grappa starzona z czasem tę klarowność traci, ulatują z niej często również bardziej subtelne zielone, cytrusowe czy kwiatowe nuty, za to do wyczuwalnych garbników mogą dochodzić wanilia, pieprz czy nawet smoła – nuty kojarzone raczej z długo dojrzewającym winem.

Ponieważ wszystkie te podziały są dość arbitralne, przedstawiamy kilka klas, które mogą przyciągać uwagę – i przedstawiamy je bez żadnego konkretnego porządku.

• Grappy aromatyzowane ziołami. Grappa aromatizzata pod pewnymi względami przypomina w smaku wermut, a czasem nawet bardziej martini. Jako aromaty mogą być wykorzystywane przeróżne zioła – niekiedy bardziej znane, jak na przykład rozmaryn, kiedy indziej raczej rzadko kojarzone z alkoholami, na przykład nagietek.
• Grappy jednogatunkowe. Grappa di monovitigno powstaje zawsze z jednej odmiany winogron. Dla wielu znawców jest to zaleta, ponieważ w takim trunku wybrane nuty są zdecydowanie bardziej wyraziste, ale nie brak i takich osób, które twierdzą, że przewagę mają grappy z kilku odmian, które bywają bardzo wielowymiarowe i złożone.
• Grappy młode. Trunki sprzedawane nie tylko bez starzenia, ale wręcz nienadające się do leżakowania. Są przeważnie najbardziej orzeźwiające, ale szybko wietrzeją i tracą głębię.

Jak podawać grappę?

Grappę podaje się najczęściej solo, w niedużych kieliszkach o pojemności 90-150 ml. Aby bukiet alkoholu mógł się ładnie rozwinąć, kieliszki mają kształt pękatej czarki z lekko wywiniętym na zewnątrz obrzeżem. W tej formie alkohol ten podaje się i do różnych dań – najczęściej jednak jako aperitif, ale też jako trunek degustacyjny.

Oczywiście na bazie grappy przygotowuje się też kilka znanych drinków, aczkolwiek tutaj trzeba przestrzegać kilku reguł dotyczących wyboru samego alkoholu, jako że zastąpienie grappy młodej taką starzoną w beczkach po porto może prowadzić do utraty atrakcyjność. Zresztą to właśnie niestarzona grappa najczęściej trafia do drinków, a najbardziej znanym z nich jest grappon, czyli grappa, brandy i sok cytrynowy w stosunku 2:1:1. Przy okazji – w tym drinku dość nietypowe jest rzadko spotykane połączenie grappy z innym mocnym alkoholem.

Do jakich dań pasuje grappa?

Grappa jest trunkiem lokalnym, dość charakterystycznym dla północnych Włoch i to w połączeniu z północnowłoskimi daniami wypada najlepiej. Nawet w tradycyjnym otoczeniu jednak grappa podawana jest przeważnie do kawy.

Grappa – szczególnie ta najlepsza, która mimo bardzo wysokiej zawartości alkoholu (nawet do 60%) jest cały czas w smaku dość łagodna – jest alkoholem podawanym na przykład w towarzystwie dojrzewających serów albo pikantnych, wędzonych mięs i kiełbas. Klasyczną parą dla dobrej grappy będzie pikantna nduja, skąd już tylko krok do podania jej na przykład do najprostszej pizzy, choć w oczach wielu purystów już to będzie naruszeniem tradycji.

Czy w prezentach warto zamienić wino na grappę?

Choć początkiem obu alkoholi są dokładnie te same winogrona, to trudno sobie wyobrazić, co by trzeba było zrobić, aby uzyskać dwa jeszcze bardziej różniące się od siebie trunki. Jeśli jednak masz budżet, który pozwala na zakup przyzwoitej grappy, to dołączenie jej do prezentu zamiast wina będzie niezłym pomysłem. Zwykle wtedy powinna jej towarzyszyć doskonała kawa i prezent będzie absolutnie kompletny.

Grappa jest alkoholem mniej znanym, więc będzie budziła ciekawość, będzie też zawsze sprawiała pozytywne wrażenie – o ile wino jest wyborem oczywistym, to na pomysł z grappą wpadają nieliczni. Trzeba tylko wziąć poprawkę na to, że grappa jest też zdecydowanie mocniejsza i jednak mimo wszystko trudniejsza w degustacji, więc zapalonym miłośnikom konkretnych gatunków win może nie przypaść do gustu.

Cena grappy

Ile kosztuje dobra grappa? Najtańsze trunki z tej kategorii można kupić za kilkadziesiąt złotych, większość naprawdę dobrej grappy kosztuje między 100-150, czasem do 200 złotych za butelkę. Kultowe trunki mogą być jeszcze droższe, ale warto też wziąć pod uwagę, że grappę podaje się w znacznie mniejszej objętości, niż na przykład wino, więc taka jedna butelka starczy zwykle na dłużej. Nie jest to może najtańszy alkohol, ale też zdecydowanie jest trunkiem oryginalnym, powstającym w specyficzny sposób i tylko w jednym miejscu, więc tę nieco wyższą cenę można bez trudu usprawiedliwić, jeszcze przed otwarciem butelki. A po otwarciu stanie się jasne, że dobra grappa jest warta ceny z etykiety.